Masat që merren për parandalimin e sëmundjes dhe regjimi ushqimor që ndiqet. dr. Zymer Valbona, infektolog
Koliti është sëmundje nga e cila vuajnë një e treta e shqiptarëve,
megjithëse shumë pak dinë ta vetëkurojnë këtë sëmundje. Shumë prej të
sëmurëve që vuajnë nga koliti, i nënshtrohen një terapie për një kohë të
gjatë me ilaçe dhe dietë të rreptë, por pa pasur ndonjë përmirësim të
dukshëm
Kjo sëmundje tepër serioze dhe mjaft shqetësuese, dhe që prek shumë
njerëz quhet ndryshe sëmundje e zorrës së trashë. Kjo sëmundje ka të
bëjë me inflamacionin e mukozës në zorrën e trashë.
Simptomat
Koliti karakterizohet nga dhimbje të lehta që më pas bëhen të forta duke
përfshirë gjithë zorrën e trashë. Mund të shoqërohet me heqje barku ose
me vështirësi në të dalët jashtë. I sëmuri mund të ketë dhembje koke
ose turbullira në kokë, mund të ketë edhe pak temperaturë. Në rastet kur
sëmundja ka avancuar ,pra kur ai e dëmton shumë mukozën e zorrës së
trashë, në jashtëshqitje mund të ketë më tepër mukus dhe shpeshherë edhe
gjak.
Shkaqet
Kjo sëmundje pezmatuese akute ose kronike në zorrën e trashë, mund të
provokohet nga helmime ekzogjene (substanca ushqimore të prishura, që
dëmtojnë zorrët, helmime ekzogjene (uremi, diabet, atrit urik),
infeksione bakteriale, virus dhe parazitë ose alternimin e të dyjave për
humbjen e ekuilibrit, mund të jetë edhe e një natyre alergjike
(reaksion i ushqimeve, helmues bakterialë ose e një natyre të
inflamacionit kronik (koliti ulçeroz).
Shkaqe të tjera të shfaqjes së kësaj sëmundjeje janë dispepsia
brujtëse (kur karbohidratet, dhe sidomos amidoni, nuk treten mirë dhe
arrijnë në pjesën e poshtme të zorrës së hollë dhe asaj të verbër pa u
tretur, ku u nënshtrohen rregullave brujtëse jashtë rregullave të
tretjes), dhe ajo skeptike (ushqimet kalojnë të patretura në zorrën e
hollë dhe atë të trashë), sëmundjet e barkut ose mikrobet patogjene, një
ushqyerje jo e mirë, përdorimi i ushqimeve natyrore të papërpunuara nga
mospërtypja mirë e ushqimit.
Gjithashtu përdorimi i disa ilaçeve të hemoroideve. Kjo ndodh kur i
sëmuri me hemoroide bën vetë terapinë duke marrë jodurë, arsenikë të
ndryshëm ose ilaçe të tjera me të cilat ka vetëm një përmirësim të
përkohshëm.
Masat
I sëmuri duhet t’i nënshtrohet një diete rigoroze, jo shumë të rreptë
e të kufizuar, por e tillë që t’i japë atij të gjitha lëndët ushqyese,
vitaminat dhe kripërat e nevojshme. Për të sëmurët do të rekomandohej të
përdornin kryesisht ushqime të lëngshme, supëra me zarzavate duke
përdorur dhe vajin e ullirit. Ushqimet e thata janë kategorikisht të
ndaluara.
Ushqimi për çdo vakt duhet të jetë në sasi të paktë që të tretet
lehtë e të mos shtyhet në zorrën e trashë pas tretjes së çdo vakti, pasi
e dëmton atë.
Ushqimet duhet të jenë të ziera ose të pjekura mirë, dhe sidomos të përtypen sa më mirë.
Të kufizohen pijet alkoolike, kafja, buka e freskët, prodhimet bimore natyrore e të forta, të kripurat.
Të mos përdoren ushqime pikante
Në rastet kur i sëmuri ndien dhimbje, përdoret buskopan, nospa
spazmaforma. Kur i sëmuri ka probleme me aparatin tretës atëherë duhen
përdorur tretës të ushqimeve siç është mezynforte, me qëllim që ushqimi
të shkojë i gatshëm në zorrë.
Trajtimi i kësaj sëmundjeje varet nga shtrirja dhe rëndësia e saj.
Koliti distal, që është një nga llojet e këtij koliti, trajtohet me
lyerje me mesalinë dhe kortikosteroidë, ndërsa koliti disi i rëndë që
përfshin kolonin sigmoid trajtohet me mesalinë, sulfalazinë dhe
kortikosteroidë oralë. Koliti i rëndë trajtohet me kortikosteroidë
intravenozë, ciklosporinë ose me operacion. Në kolit fulminant jepen
antibiotikë.
Pasojat dhe komplikimet
Megakolon toksik, peritonit. Në këtë rast mund të kemi shtim të
rrezikut të shfaqjes së kancerit të kolonit. Për parandalimin e këtij
rreziku duhet të bëhet patjetër kolektomi.
Një tjetër pasojë mund të jetë shfaqja e gurëve në veshka. Për
parandalimin e kësaj duhet shtuar sasia e kalciumit në dietë; kalciumi
reagon me acidin oksalik në zorrë dhe parandalon thithjen e tij.
Koliti kronik
Herë pas here acarohet ,duke u kthyer në kolit akut, me temperaturë,
dhembje të forta në zorrën e trashë, diarre dhe me më shumë mukus në
feces.
Koliti kronik ulçeroz është më i rëndë nga llojet e tjerë,sepse
dëmton shumë mukozën në zorrën e trashë,duke e zgjeruar atë dhe në këtë
mënyrë inflamacioni përhapet.
Simptomat janë të ngjashme me kolitin e zakonshëm,por me ndryshimin
se në jashtëshqitje ka më tepër mukus dhe shpeshherë qelb e gjak. I
sëmuri ndien dhembje në zonën e zorrës së trashë që është e dëmtuar. Kjo
sëmundje ka fazat e saj acaruese dhe merr formën e dizanterisë. I
sëmuri mund të dobësohet shumë dhe mund të shfaqen ndërlikime të
ndryshme.
Koliti ulcerativ
Është sëmundje idiopatike autoimune e kolonit. Kjo sëmundje prek
gjithmonë rektumin,por mund të shtrihet edhe më tej. Në qoftë se preket
vetëm rektumi, në këtë rast kemi të bëjmë me proktik ulçerativ, një
sëmundje beninje.
Shenjat dhe simptomat e këtij lloji koliti janë : diarre me gjak, dhembje barku, kolikë, megakolon toksik, peritonit.
Diagnoza: Kolonoskopi + biopsi.
Në kolonoskopi shihen zona ulceroze që gjithmonë përfshijnë rektumin, mukoza duket e brishtë dhe gjakoset kollaj.
Në biopsi shihen absoese në kriptë dhe polimorfonuklearë të shumtë;
preken vetëm mukoza dhe submukoza, jo e gjithë trashësia e murit të
zorrës.
|