Nga vetë tema “KOMUNIKIMI PSIKOLOG-KLIENT”, kuptohet që janë trajtuar marrëdhëniet e psikologut në raport me klientin në një bisedë klinike.
Termi bisedë përcaktohet si veprim i të shkëmbyerit të fjalëve me një ose disa persona. Në bisedën klinike s’bëhet gjë tjetër veçse shihet dhe dëgjohet, por dhe flitet për të parë dhe dëgjuar më mirë. Trupi i tjetrit nuk preket.
Biseda klinike është një bisedë verbale, nuk është një ekzaminim fizik. Megjithatë fjala e ritmuar nga heshtja, shoqërohet nga një komunikim jo verbal shumë i rëndësishëm.
Ashtu si biseda klinike dhe intervista klinike është një bashkbisedim.
Intervista klinike është një lloj tepër i veçantë bashkëbisedimi dhe ndryshon nga diskutimi ditor në shumë aspekte të rëndësishme.
Qëllimi i intervistës nuk është thjeshtë të mbledh informacion rreth të kaluarës së një personi, por të arrish të kuptosh se çfarë ndjen në të vërtet ai. Një gjë e tillë është mjaft e rëndësishme për saktësimin e diagnozës dhe trajtimin efektiv, ndërkohë që suksesi i intervistës varet pikërisht nga zhvillimet e saj.
Në bisedën klinike, ka dy persona që shkëmbejnë fjalë. Emrat që u vihen bashkbiseduesve tregojnë asimetrinë e dialogut.
Shkurtimisht, në termin klinicist, mund të përfshijmë të gjithë profesionistët e fushës klinike, duke futur këtu psikoterapistët dhe psikanalistët.
Për të përcaktuar bashkbiseduesin tjetër, të gjithë termat mund të kenë konotacione që mund të mos na pëlqejnë.
Klient- term relativisht neutral, megjithatë nënkupton marrëdhënien e parasë ose marrëdhënien e varësisë. Nëse i referohemi marrëdhënies së përkujdesjes, nuk do të donim aspak të flitej për të sëmurë, gjë që nuk kundërshtohet për sëmundjen fizik, por natyra dhe përkufizimet e sëmundjes mendore janë shumë të paqarta dhe të diskutueshme.
Termi pacient i referohet ati që vuan dhe që kërkon të lehtësohet nga vuajtja e tij.
Duke qënë se nga psikologët e sotëm, me marrëveshje përdoret termi “klient” dhe në këtë detyrë do ti referohemi marrëdhënieve psikolog-klient, pa dashur të bëj ndonjë përjashtim termave të tjerë.

Biseda klinike mund të vendoset në kuadrin e një marrëdhënieje përkujdesje. Marrëdhënia ndërmjet psikologut dhe klientit është një marrëdhënie ndihme dhe këshillimi. Përsa i përket këshillave, sigurisht që klienti i kërkon ato, por është tepër e rrallë që psikologu ti japë; s’është ky qëllimi që ai i ka vënë vetes edhe kur quhet “këshillues”. Ai përpiqet ta vërë klientin në një pozicion ku të mund të bëjë një zgjedhje të duhur, përpiqet të kuptojë arsyet e një refuzimi për zgjidhjen e propozuar; kjo do të ishte idealja.
Psikologu është në shebim të tjetrit, veçanërisht psikologu klinicist, i cili është përcaktuar si një militant i shëndetit mendor. Shpesh, për të përkufizuar psikologjin klinike i referohemi interesit që i kushtohet individit.
Qëllimi kryesor i klinicistit është ta lërë klientin të flasë, t’i japë atij mundësinë që të arrij të flasë nëse ka vështirësi ta bëjë këtë gjë. Psikologu duhet të ndërhyjë sa më pak që të jetë e mundur dhe në mënyrë të natyrshme, ai nuk duhet ta pengojë fjalën, por ta lehtësojë atë.
Gjithashtu, ai nuk nxiton për të komunikuar atë çka ai kupton. E rëndësishme është ta komunikojë atë në momentin e duhur për klientin.
Ajo çka duhet të karakterizoj një psikolog është të qënurit neutral, do të thotë në rradhë të parë të mos japësh gjykime, të mos bësh kritika, të mos aprovosh. Të jesh neutral nuk do të thotë të mos ndjesh asgjë, por të mos komunikosh as më të voglën shenjë që do të tradhëtonte atë që ti provon.
Neutraliteti i klinicistit nuk është një maskë professionale, por është një punë aktive për ta qartësuar me problematikën personale dhe për të penguar vetë-përfshirjen.
Një klient nuk mund të thotë gjithçka që në bisedën e parë, për aq kohë sa nuk ka besim te bashkëbiseduesi i tij, ai nuk mund ta tregoj të gjithë vuajtjen, fajin apo dhe turpin.
Klinicisti hesht për ta lënë tjetrin të flasë dhe flet për t’i lehtësuar fjalën.
Ajo që ndodh në një bisedë klinike është e paparashikueshme dhe varet nga ajo që ndodh midis dy personave: psikologut dhe klientit.

Psikologët nuk kanë pushtet të mbinatyrshëm, nuk janë magjistarë. Tek ta janë akumuluar gjatë viteve element të dijes dhe të eksperiencës, të cilët shfaqen gjatë bisedës në mënyrë jo të dukshme.

Zgjedhja e vendit

Me qëllim që ti kushtojmë vëmendje sa më të madhe intervistës, është e nevojshme që të kriojmë kushte sa më komode për vete dhe klientët.
Ideale do të ishte një vend ku nuk ju dëgjojne njerëzit e tjerë, në mënyrë që klienti të bisedoj në kofidencë dhe pa u distraktuar nga zhurmat.

Takimi me klientin

Kur të takoheni me një klient të ri, duhet të shtrëngoni duart dhe të prezantoheni. Ne fillim do të parapëlqehej t’i drejtoheshit me mbiemër, e më vonë , pasi të miqësoheshit me emrin e tij/saj. Ftojeni klientin të ulet në karrige. Nëse është klienti që ju ofron vendin, shikoni nëse qëndron afer apo larg jush. Qëndrimi i rehatëshëm në kolltuk ju ndihmon të dëgjoni me kujdes, dhe paraqitja juaj e relaksuar e bënë klientin të qetë dhe të shpenguar.
Filloni të ruani kontaktin sy me sy, po pa e tepruar. Vini re se një kontakt me sy miqësor do të ketë efekt shumë pozitiv në vendosjen e raportit psikolog-klient.

Mbajtja shënim e intervistes

Mbani shënim nëse mendoni se është më mirë keshtu. Nëse klienti ju pyet për këtë shfrytëzoni rastin për të garantuar atë se do të respektoni intimitetin e tij/saj.
Nëse doni të regjistroni intervistën, ju duhet ti merrni më parë leje klientit. Shumë prej klientëve kërkojnë të dinë qëllimin e regjistrimit. Kushtojini vëmendje çdo shqetësimi që ngrenë ata, përgjigjuni pyetjeve dhe mos vazhdoni regjistrimin deri sa të merrni konfirmimin e klientit.

Koha

Njoftoheni klientin që në fillim se sa kohë do të ketë për intervistën.
Nëse ju vonoheni në takimin e parë, kërkojini ndjesë klientit tuaj. Nëse jeni përsëri vonë në takimet e tjera, duhet të dëgjoni reagimet e klientit.
Vini re se si e përdor kohën klienti. Për shembull: disa prej tyre vijnë shumë përpara në takim, të tjerë vijnë me vonesë. Kur klientët vijnë me vonesë, kujdes që seanca të mbaroj në kohën e caktuar pavarësisht se kur ka filluar, në mënyrë që Klienti të kuptoj që kjo nuk është në interes të tij.

Percaktimi i qëllimeve

Në fillim duhet të përcaktoni kohën dhe qëllimin e intervistës.
Sigurohuni se klienti që në fillim e kupton qëllimin e takimit me ju. Diskutoni sa takime do të mund të bëni pasi të keni vlersuar nëse do të vazhdoni ta ndiqni rastin.
Ata duhet të përgatiten të përfundojnë lidhjet me ju kur puna e përbashkët ka mbaruar, ose ju jeni të detyruar ta lini ketë angazhim.

Disa teknika intervistuese:

-Lejo intervistën të rrjedh lirshëm më shumë se sa të kapërcejë nga një temë në tjetrën.
-Siguro strukturë për klientët që kanë vështirësi në renditjen e mendimeve të tyre.
-Formulo pyetjen për të ftuar klienti të flasë.
-Shmang pyetjet drejtuese.
-Ndihmo klientin të përpunojë mendimet dhe dëshirat e tij.
-Shmang zhargonin.
-Përdor fjalët e klientit sa herë që të jetë e mundur.
-Shmang pyetjet që fillojnë me “PSE ? ".
-Vrojto fuqitë e klientit.

Hapja e intervistës

Sapo të prezantoheni dhe të bini dakortë në lidhje me qëllimin e takimit, bëni pyetje të përgjithshme që i japin mundësi klientit të filloj kur të dëshiroj.
Nëse ai duket shumë anksioz për të filluar përpiquni të bëni disa pyetje neutrale në mënyrë që ai të ndjehet sa më i qetë.

Lejoni intervistën të rrjedhë lirisht.

Lejoni klientin të përshkruaj ngjarjet e jetës sipas radhës që ai zgjedh. Komentet dhe pyetjet tuaja duhet të rrjedhin natyrshëm prej atyre që tregon klienti. Në vënd që të kaloni nga njëri subjekt në tjetrën duke qëndruar me klietin, inkurajoheni atë të shpreh mendiet dhe ndjenjat e tij.
Më vonë gjate intervistës ju mund ti drejtoheni klientit të mbush çdo boshëllëk në tregimin e tij.
Garantoni strukturë për klientët që kanë vështirësi të vendosin rregull në mendimet e tyre.
Disa njerëz si ata që vuajnë nga ankthi i rëndë ose psikoza, mund të bëhen konfuzë nga pyetjet e hapura dhe mund ti përgjigjen atyre pa lidhje. Ne këto raste ju mund të strukturoni intervistën, në mënyrë që të mblidhni informacion rreth klientit dhe ai të mos bëhet tepër anksioz dhe i ç’organizuar. Qëllimi është të titroni specifikën e pyetjeve për nevojat e klientit tuaj.

Perifrazoni pyetjet për ta bërë klientin të flasë.

Mënyra e perifrazimit të pyetjeve ndikon shumë në informacionin që do të merrni .
Pyetjet e hapura lejojnë klientin të flas më me hollësi. Ato ndihmojnë që njerëzit të zbulojnë lidhjet ndërmjet simptomave dhe ngjarjeve të jetës së tyre.
Pyetjet e mbyllura të cilat kërkojnë përgjigje të shkurtra lejojnë pak hapsirë për hollësi. Ato i lënë klientët të qetë, pasiv dhe ju angazhojnë juve të kryeni të gjithë punën.

Shmangni pyetjet drejtuese.

Ashtu si edhe pyetjet e mbyllura, pyetjet drejtuese pengojnë bashkebisedimin me klientin. Nuk duhet të mendoni se klienti do të reagoj ndaj ngjarjeve ashtu si edhe ju. Jepuni atyre hapsirë të mjaftueshme të shprehin atë që mendojnë në të vërtetë.

Ndihmoni klientin të shpjegohet më qartë.

Kur klienti mendon se ka dalë nga tema ose heziton të flasë, një perkulje e kokës mund të jetë e mjaftueshme për tu treguar atyre se jeni i gatshën të dëgjoni edhe më shumë.

Pasqyroni ndjenjat e klienit përsëri tek ata.

Teknika e pasqyrimit të ndjenjave të klientit nënkupton bërjen jehonë të asaj që ka dashur të shpreh klienti. Kur ju verbalizoni ndjenjat e klientit në menyrë korrekte, ata mund t’ju tregojnë edhe më shumë. Në këtë mënyrë ju mund ti ndihmoni që të shohin ndjenjat e tyre më qartë.

Perifrazoni mendimet e klientit.

Kjo është një teknikë e ngjashme me pasqyrimin e ndjenjave të klientit, por përqëndrohet më shumë në mendime se sa në emocione. Perifrazimi i mendimeve të klientit e lë atë të kuptoj se ju jeni duke e dëgjuar dhe se po përpiqeni ta kuptoni.

Permblidhni gjithçka që ka thënë klienti

Një tjetër teknik e dobishme është përmbledhja, rikapitullimi dhe kondesimi i asaj që ka thënë klienti. Përmbledhja përfshin mendimet dhe ndjenjat, e cila lejon të mbuloni një material më të zgjeruar ose një hapsirë kohe më të madhe.

Shmangni zhargonin

Përdorimi i zhargonit nga ana e psikologut e bënë klientin të ndjehet keq. Vetë ata nganjëherë e përdorin zhargonin për të shmangur ndjenjat e tyre të vërteta. Gjithashtu gjatë intervistës duhet të keni kujdes rreth përcaktimit të emërtimeve diagnostike. Emërtime të tilla rrallë kanë ndonjë vlerë për klientin dhe mund të jenë friksuese dhe konfuzionale.

Përdorni sa të jetë e mundur fjalët e klientit më tepër se të tuajat.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme kur trajtohen problemet seksuale. Njerëzit i prshkruajnë përvojat e tyre seksuale me një gjuhë pafundësisht të ndryshme. Principi i përdorimit të terminologjisë së klientit ka vlerë për të gjithë subjektet, por veçantërisht për çështje rreth të cilave clienti është shumë i ndjeshëm.

Shmangni pyetjet që fillojnë me “Pse?”

Në përgjithësi knuk e dinë “Pse-në?” dhe bërja e pyetjes nënkupton se ju prismi që ata t’ju japin një lloj shpjegimi. Gjatë intervistës dhe seancave pasuese, me ndihmën tuaj klientët do të zbulojnë më shumë mbi origjinën e problemeve të tyre. Kur ju përpiqeni të pyesni “pse?”, perifrazojeni atë në atë mënyrë që ajo të evokoj një përgjigje të detajuar.

Identifikoni mendimet kundrejt ndjenjave

Shumica e njerëzve për të ngjyrosur tablonë e jetës së tyre, gjatë intervistës përdorin një përzierje të ideve dhe emocioneve. Megjithatë disa prej tyre i kontrollojnë shumë emocionet dhe flasin vetëm për idetë, që do të thotë se ata përpiqen të intelektualizojnë për të mbrojtur veten nga ndjenjat e pakëndshme.
Subjekteve të ndjeshme duhet t’ju afroheni me takt, por jo t’ju shmangeni. Pas refuzimit fillestar klienti, mundë të diskutoj materialin e vështirë ose shqetësues, nëse ju e perifrazoni pyetjen ose i ktheheni këti subjekti më vonë.

Vlerësoni fuqitë e klientit

Njerëzit kërkojnë ndihmë psikologjike pasi kanë probleme dhe shpesh fshehin tiparet positive të personalitetit dhe arritjet e tyre. Nëse dëgjoni për fuqitë e tyre dhe stregoni interesim për to, ju u lini klientëve të kuptojnë se kërkoni të realizoni një pamje të peshuar të situatës së tyre.

Tregoni kujdes në përdorimin e humorit

Humori mund të jetë një mjet i rëndësishëm për krijimin e aleancës me kliemtin, por duhet të stregoni kujdes pasi mund të jetë “rrezik zjarri”. Klienti mund të bëjë humor mbrojtës për të shmangur ndjenjat e pakëndshme ose t’ju bëjë të buzëqeshni. Përdorimi i humorit nga ana juaj mund të keqkuptohet si i çuditshëm. Gjithë çelësi është të kuptoni se çfarë ndjen clienti dhe kur nuk jeni i sigurtë për këto ndjenja duhet të pyesni.

Informoni për kohëzgjatjen e intervistës

Ndërsa është me rëndësi që klienti të lejohet të tregoj historinë e tij ashtu siç dëshiron, koha që ju duhet juve për të kryer vlersimin zakonisht është e kufizuar. Kështu nuk duhet të hezitoni ta drejtoni klientin në çështjet më të rëndësishme nëse ata nuk përqëndrohen ose përsërisin veten. Informoni për kohën në mënyrë që të keni mundësi në fund të intervistës të pyesni për çështje që janë lënë pas dore, ose që kanë nevojë të eksplorohen më shumë.

Shmangni garancitë e parakohshme

Risigurimi i parakohshëm mund t’i shtojë ankth klientit duke i lënë përshtypjen se ju keni arritur në një konkluzion pa bërë një vlersim të gjithanshëm, ose jeni duke i thënë atë që ju mendoni se do të dëshironte të dëgjonte klienti.

Përshtatjuni asaj që ndodh në dhomë

Nëse clienti flet në mënyrë inkoherente ose manifeston gjallërisht haluçinacione në dhomën e vizitës, ka shumë mundësi të lehtësoheni të dy, pot ë jetë se ju e granoni shqetësimin e klientit dhe përpiqeni të sqaroni atë që nuk kuptoni. Edhe klientët më të disorganizuar shpesh e kuptojnë kur sillen pa kuptim. Nëse ju nuk e kuptoni, pranojeni atë.

Ndërtoni kufij ndaj sjelljeve të papërshtatshme

Ndonëse qëllimi juaj gjatë vizitës është njohja, ndodh që duhet ta ndërprisni arë që bën klienti. Këtu përfshihen kërcënimet, refuzimi për tu largura nga dhoma e vizitës, sjellja e padenjë etj. Kurrë nuk duhet të vazhdoni një intervistë kur e ndjeni se ju apo klienti juaj mund të dëmtohet fizikisht. Nëse sjellja e klientit nuk dominohet mos hezitoni të ndërprisni gjithçka dhe të kërkoni ndihmë.